Een scheermes slijpen

Scheermes slijpenHele volksstammen scheren zich tegenwoordig weer met een klassiek open scheermes. Het is een nieuwe oude scheerwijze geworden, vooral in trek bij ‘hipsters’, overgedragen door oude mannetjes zoals ik.
Daarnaast is het scheren met een klassiek scheermes DE oplossing tegen ingroei van baardharen en is met enige oefening goed te doen.
Een scheermes slijpen is echter een vak apart. Omdat een scheermes een enorm dunne en scherpe snede moet hebben,  is wat extra aandacht op zijn plaats. Het hoe en wat van een scheermes wordt hier uitgelegd.

Waarom een klassiek open scheermes?

De belangrijkste reden om terug te keren naar het klassieke open scheermes is het ontstaan van ingegroeide haren en daarmee het ontstaan van irriterende puistjes na het scheren met een modern ‘cartridge’ scheermes.
In zo’n cartridge zitten drie of meer aparte mesjes. Het eerste mesje trekt de baardhaar iets uit het haarzakje (waar de haarwortel zit) en de volgende mesjes snijden hem af. Het gevolg is dat de basis van de overgebleven haar zich in de huid terugtrekt. De meeste daarvan groeien  weer aan tot nieuwe stoppels, maar sommige haren ‘stoten hun hoofd’ onderhuids en groeien daar verder. De haar krult zich daardoor onder de huid, wat een kleine onderhuidse ruimte creëert (zie filmpje). Daarin hopen zich bacteriën op en zie daar: de verschrikkelijke puist!. Het risico hierop wordt groter naarmate de mesjes botter worden, omdat daarmee een rafelig afgesneden haar overblijft met meer risico op onderhuids vasthaken.
Een klassiek scheermes met maar één mesje snijdt de haar direct af zonder er eerst aan te trekken. De baardhaar wordt geschoren, maar trekt zich niet terug onder de huid en zal als een minimaal stoppeltje overblijven. Het resultaat is misschien iets minder glad, maar wel zo hygiënisch. Puistjes en irritaties blijven uit.
Er zijn drie vormen van klassieke scheermessen:

  • Open scheermes: Zie de afbeelding hierboven
  • Shavette: hetzelfde idee, maar dan met een wegwerpmesje
  • Safety razor (krabbertje): met een vervangbaar scheermesje dat aan twee zijden te gebruiken is.

Het betoog hieronder geldt in principe voor alle niet-cartridge scheermessen, maar wegwerpmesjes worden meestal weggegooid als ze bot zijn, dus blijft het open scheermes over.

De haar

scheermessenEen haar is niet glad, maar aan de oppervlakte bedekt met schubben. De haar als geheel is 0,02 tot 0,04 millimeter dik. Normaal gesproken zie je die schubben dus niet, maar gelukkig bestaan er advertenties voor hairconditioners, die ze wel tonen (zoals de foto hiernaast). Voor ons is het bestaan van schubben essentieel, omdat ze een scheermes de mogelijkheid geven om ‘aan te haken’.
De schubben zijn naar de punt van de haar gericht, dus van de huid af. Als je een haar met twee vingers vasthoud en hem er met de andere hand tussenuit trekt, dan gaat dat moeilijker als je aan de haarpunt trekt, dan wanneer je aan de wortel trekt.

De werking van een scheermes

De haar moet afgesneden worden aan de basis en mag daarbij niet buigen onder het mes. Als dat gebeurt, dan wordt de haar namelijk niet of niet genoeg ingekort.

Een scheermes moet daarvoor grip krijgen op de basis van de haar. De aanknopingspunten daarvoor zijn de schubben (en evt. haarbeschadigingen) die oneffenheden in het haaroppervlak vormen.

Die oneffenheden worden bij een gezonde haar gevormd door de ruimtes tussen de schubben. Deze ‘groeven’ zijn smaller dan een micron (een duizendste millimeter) en dus moet de snede van het scheermes dunner dan die micron zijn om het haaroppervlak te kunnen ‘pakken’. Daarbij helpt het dat het scheermes bijna loodrecht tegen de haar stuit, omdat die rechtop staat en enige stevigheid heeft. Ook helpt het om de haren nat te maken, omdat een haar water opneemt en de ruimte tussen de schubben daarmee iets groter wordt.

De vorm van een scheermes – Hollow ground

Concaaf slijping: zeer slechte scherpte retentieOm het scheermes zo scherp te krijgen dat het de haar kan pakken, moet het mes zeer dun worden geslepen. Dat is bijna niet mogelijk als het mes een conventioneel recht lemmet heeft, zoals het lemmet van een mes. Het lemmet is daarom vaak hol geslepen (hollow ground) zodat de dikte van het mes bij de snede zo dun mogelijk is. De figuur hiernaast toont een doorsnede van een hollow ground geslepen scheermes, met de snede naar beneden gericht.

Scheermes slijpen

Het slijpen van een zo dunne snede kan alleen met (zeer) fijnkorrelige wetstenen, omdat de slijpkorrels van een groffe steen relatief zeer diepe krassen maken; zo diep dat ze mogelijk dwars door de snede krassen. Ook de druk van het mes op de steen moet vanwege het risico op het maken van te diepe krassen zeer gering zijn. U moet daarom het scheermes zeer omzichtig slijpen of dat overlaten aan een ervaren scheermessenslijper, als u die risico’s wilt vermijden.

Bijhouden van een scheermes

Een scheermes moet voor ieder gebruik onderhouden worden. Dat moet u zelf doen. Hiervoor gebruikt u een leren strop, eventueel voorafgegaan door een canvas strop. De krasdiepte van zo’n strop is zeer gering en precies genoeg om de dunne en zeer scherpe snede  op peil te houden. Met de canvas strop zet u de door het scheren ontstane braam weer in de juiste richting. Met de leren strop verwijdert u daarna de bramen, die niet geheel rechtgezet konden worden, van de snede.

ContactWilt u uw scheermes laten slijpen of zelf uw scheermes slijpen en heeft u daarbij hulp nodig? Neem dan contact met me op voor meer informatie of adviezen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.