Ik ben steeds op zoek naar nieuwe betaalbare messen van uitzonderlijke kwaliteit. En ja hoor, wat een feest, ik heb er weer één gevonden! Ditmaal betreft het messen uit Spanje, geen groot messenland, maar wel een land met veel knipoogjes naar of vanuit het messenmachtige Frankrijk. Eerder heb ik Laguiole messen beschreven, die een groot deel van hun vorm in Spanje hebben gekregen. Nu dan een écht Spaans mes uit het trotse Catalonië: Pallarès Solsona !
Het merk ‘Pallarès Solsona’
Pallarès Solsona is ontstaan in 1917 en levert naast messen ook scharen, (tuin)gereedschappen en zelfs barbeques. De meeste Pallarès messen zijn uiterlijk wat ‘middle of the road’. Ze onderscheiden zich niet echt van veel andere Europese messen, maar ik ben gevallen voor een model, dat volgens mijn info een klassiek Catalaans mes zou kunnen zijn. Het kenmerkt zich door een blad- (of vlam)vormig lemmet met buxushouten heft. Dit mes is relatief goedkoop; de prijzen zijn vergelijkbaar met de prijzen van bijvoorbeeld Opinel messen. Pallarès Solsona maakt ze volgens eigen zeggen met de hand. Dat kom je niet vaak tegen en doet mij vooraf al watertanden. Nou alleen nog even kijken hoe goed zo’n Pallarès is.
Het eerste mes
Het mes waarover ik het ga hebben heeft geen aparte naam, maar wordt door Pallarès gewoon ‘houten keukenmes’ genoemd. Het is leverbaar met lemmetlengte tussen 9 en 22 cm.
Het lemmet is van carbonstaal. Dat is niet roestvast, dus vergt wat extra aandacht.
Het handvat is gemaakt van buxushout, dat ook wel palmhout wordt genoemd. Deze twee eigenschappen maken dat het mes volkomen kaduuk gaat als het in de afwasmachine terecht komt. Een dergelijk mes moet u na gebruik direct afspoelen (of afwassen) en afdrogen, want roest ligt snel op de loer. Ik gebruikte het mes, net nieuw uit de doos, voor het snijden van uien. Het verkleurde direct en ondanks goed afwassen en drogen bleken er na een week toch roestplekken op te zitten. Die kon ik er met wat citroensap en zout gemakkelijk afwassen en komen nu waarschijnlijk niet meer terug, omdat de patina zelf een beschermende laag vormt, maar toch.
Het staal, hout en de beperkte lemmetlengte beperken professioneel gebruik; in een professionele keuken is een kwetsbaar mes niet optimaal. Pallarès Solsona lijkt met dit mes vooral op de thuiskok te mikken en ondersteunt dat met een zeer aantrekkelijke prijs. Het grootste 22 cm mes kost slechts 36 euro.
Carbonstaal werd tot de jaren 70 algemeen gebruikt voor alle ‘grootse’ messen en is voor mij als thuiskok een positieve eigenschap aan een mes. Carbonstaal staal is harder en kan daardoor scherper worden geslepen. Vele andere voorbeelden van niet roestvast staal, zoals diverse Herder , Opinel en Japanse messen, sieren mijn magneetblok.
Het tweede mes
Pallarès Solsona levert ook RVS messen in vele modellen. Als het uiterlijk van het carbonstalen mes hierboven u bevalt, zult u onderstaand RVS mes ook wel kunnen waarderen. Dit model wijkt uiterlijk maar weinig af. Het lemmet heeft geen echte bladvorm; de hiel is recht, zonder krop. Het heft is identiek. Om een algemene indruk te krijgen van de kwaliteit heb ik beide messen besteld en ben ik er mee aan de slag gegaan.
Out of the box …
Beide messen worden handgeslepen geleverd. Ik, als messenslijper, verwacht dan een tot in de puntjes afgewerkte slijping, die bij iedere aanraking een snee in je hand tot gevolg heeft.
De Pallarès Solsona messen blijken echter slechts grof geslepen. Ze zijn niet heel scherp en voelen bij het snijden ruw aan. Dat maakt het mes niet minder goed, maar voor u als koper kan het wel een tegenvallertje zijn als u uw spiksplinternieuwe mes eerst naar de slijper moet brengen omdat u een soepeler snijdend mes had verwacht.
Het handvat is netjes afgewerkt en voelt glad aan. Het ligt lekker in de hand, hoewel het mes met het ronde heft in uw hand over de lengte-as kan draaien als u druk met het mes uitoefent. In dat geval snijdt u dus scheef. Met name ongewenst als u dunne plakjes wilt snijden. Het is voor veel mensen geen echt nadeel. U kunt dit probleem gemakkelijk omzeilen door een pinch-grip te gebruiken, waarbij u duim en wijsvinger op het lemmet klemt en het handvat losjes in de andere vingers laat liggen. Dat gaat door de bladvorm heel gemakkelijk. Zo vastgehouden liggen deze messen ineens heel fijn in de hand.
Snijcapaciteit
Het is een beetje jammer dat het mes niet perfect is geslepen, want daarmee verliest de Pallarès Solsona wat geloofwaardigheid voor potentiële kopers. Ik heb er direct vanuit de doos mee gesneden, maar was niet onder de indruk. Een komkommer of tomaat wordt bij de eerste haal wel direct ingesneden, wat een voordeel van de ruwe snede is, maar niet doorgesneden, want daarvoor is het mes simpelweg niet scherp genoeg.
En dus heb ik deze eerste test gelaten voor wat hij is en ben de messen gaan slijpen. Daarover later meer, maar wat er na die slijping ineens gebeurt, verstomt iedere initiële kritiek. De messen kunnen allebei scheermesscherp worden geslepen, wat vooral voor de RVS variant een hele prestatie is. Ieder ingrediënt kan na slijping met chirurgische precisie worden verwerkt en door de ronde vorm van het lemmet is het ‘wiegend’ hakken van kruiden, knoflook, nootjes en nog veel meer een volkomen genot. Zeker voor dat soort werk zullen deze mesjes waarschijnlijk mijn koksmessen naar de vergetelheid drukken. Ik kijk al uit naar het 22 cm koksmes, dat ik na deze ervaring beslist ga aanschaffen.
Slijpen
Zoals gezegd, de messen moeten eerst worden geslepen om hun volle potentie te kunnen tonen. Dat slijpen is een fluitje van een cent. Hoewel het RVS mes iets zachter is dan het roestende mes, is het staal ook goed bestand tegen wat druk. Het buigt niet om, waardoor een mooie gladde en vooral scherpe snede ontstaat. Beide messen zijn échte uitblinkers op dit gebied, vergelijkbaar met Opinel, maar nog net niet met Robert Herder messen, die ik nog altijd als referentie gebruik. De hoogte van hun brede lemmet zal afnemen naarmate het mes vaker geslepen wordt, maar het is zo hoog dat je die afname waarschijnlijk pas na een half mensenleven zult merken. En dat maakt dat je deze messen waarschijnlijk je hele leven zult kunnen gebruiken.
Onderhoud
Voordat u een Pallarès Solsona aanschaft, moet u een paar dingen over het mes weten. Het mes mag nooit in de afwasmachine. Daarvoor is het staal te gevoelig en het handvat te poreus. Geen goede combinatie met agressieve afwasmiddelen. De messen zijn glad en daarom met lauw water en een borstel gemakkelijk helemaal schoon te krijgen. Afwasmiddel is optioneel. Wel direct afdrogen en wegbergen, het beste op een magneethouder. Het RVS mes mag wat langer nat blijven omdat het inderdaad niet roest, maar als het houten heft (handvat) te veel water opneemt, dan zal dat wel snel verweren. Om deze reden mag u een Pallarés nooit in het water laten liggen. Net zoals een Opinel zit er ruimte tussen de binnenkant van het houten heft en de ‘angel’ waaraan het heft is bevestigd. Water in die opening tast het houten heft van binnenuit aan.
Voor het bijhouden van de scherpte kan je een gewone aanzetstaal gebruiken. Dat werkt prima om de slijper minimaal een half jaar buiten de deur te houden. Gebruik, als je het mes toch wilt slijpen, géén apparaatje waar je het mes doorheen haalt (zie doortrekslijpers). Daarvoor is de slijphoek te klein. Het mes zal alleen maar tijdelijk ‘scherp’ lijken, maar zeer snel heel erg bot worden. Gebruik een zeer fijne keramische staaf of breng het mesje gewoon naar een goede slijper.
Het heft wrijft u eens in de paar weken tot maanden even in met een plantaardige of minerale olie om het waterafstotend te houden (bijv. druivenpitolie, slaolie, rijstolie, maar geen zonnebloemolie, want die gaat stinken). Op die manier zal het bij uw pensioen nog steeds nieuw lijken.
Conclusie
Een Pallarès Solsona is een attractief en exclusief mes, dat kwalitatief en prijstechnisch op Opinel lijkt en daarmee aan mijn messenrek een ‘goed’ scoort. Het is wel, vooral de niet roestvaste modellen, een mes met een gebruiksaanwijzing. Na gebruik niet nat laten liggen en nooit in de afwasmachine. Een Pallarès Solsona wordt zeer matig scherp afgeleverd, maar na een goede slijpbeurt blijkt het een geweldig mes, dat relatief lange tijd scherp blijft. Als u een ‘groene’ levensstijl hebt, zullen deze messen waarschijnlijk goed bij u passen. Bovendien steunt u met uw aankoop een kleinere zelfstandige messenmaker in Spanje, ook niet onbelangrijk tussen al het moderne Duitse en Japanse messengeweld.
Pallarès Solsona is in Nederland exclusief verkrijgbaar bij Damplank in Amsterdam. Ik raad u aan om het mes direct na aankoop te laten slijpen door een goede slijper, die rekening houdt met de staalkwaliteit en de vorm van het mes. Uiteraard kunt u daarvoor terecht bij deMessenslijper.
